Październik

 

Ogród Ozdobny:

-rozmnażamy pnącza

Rozmnażamy przez odkłady pnącza takie jak hortensje pnące, powojniki i wiciokrzewy. Wybieramy pęd położony najbliżej ziemi, potem ostrym nożem wykonujemy nacięcie długości 2,5 cm, sięgające do środka pędu. Znajdujące się nad i pod nacięciem liście usuwamy. Ostrożnie naginamy pęd do ziemi i układamy we wcześniej przygotowanym rowku głębokości 6-8 cm. Pęd przymocowujemy do ziemi metalową obejmą w kształcie litery U i przysypujemy ziemią. Wierzchołek przymocowujemy do kołka. Odkład regularnie podlewany. W ciągu roku ukorzeni się i wtedy oddzielimy go od rośliny matecznej.
– przygotowujemy grunt pod nowe rabaty
Tam, gdzie chcemy w przyszłym roku założyć nowe rabaty, warto teraz ulepszyć glebę poprzez wzbogacenie jej w próchnicę i polepszenie struktury fizycznej. Usuńmy dotychczasowe rośliny czy fragment trawnika, rozrzućmy kompost lub obornik i przekopmy ziemię. Na zimę grządkę pozostawia się niezagrabioną w tzw. ostrej skibie.
– porządkujemy rabaty bylinowe
Większość bylin kończy kwitnienie, zatem rośliny nie wyglądają efektownie. Ścinamy części naziemne roślin niezimozielonych – liście są pożółkłe i często z oznakami chorobowymi, więc lepiej je spalić. Grunt między roślinami odchwaszczamy i wykładamy kompost, korę lub obornik dla roślin o dużych wymaganiach pokarmowych. Niektóre kwiatostany pozostawiamy, gdyż oszronione będą zdobiły ogród podczas zimy. Trawy pozostawia się nieścięte, ponieważ poza efektownym wyglądem zimą liście będą naturalną osłoną przed mrozem.
– jeszcze sadzimy
Sadzimy rośliny z gołym korzeniem. Najczęściej są to krzewy żywopłotowe i róże, ale też i drzewa liściaste oraz jałowce i żywotniki – zwłaszcza formy kolumnowe. Takie sadzonki trzeba niezwłocznie posadzić na stałe miejsce. Jeżeli z jakiegoś względu nie jest to możliwe, należy je zadołować w miejscu zacienionym i podlać. Nie można dopuścić, aby korzenie sadzonek zbytnio się obsuszyły.
– jeszcze kosimy
Trawnik jeszcze rośnie, zatem w dalszym ciągu wymaga koszenia, ale można już robić to rzadziej i kosiarkę ustawić na wyższy poziom. Spadające liście trzeba z trawnika dokładnie zgrabiać, gdyż pod zalegającą warstwą gnijącej materii organicznej trawy duszą się i wypadają. Powstają w tym miejscu puste miejsca, na które wiosna w szybkim tempie wprowadzą się chwasty.

 

Balkony i Tarasy:

– przycinamy pędy roślin pojemnikowych

Podczas letniego sezonu niektóre rośliny wystawione na zewnątrz zwiększyły swe rozmiary. Stanowi to pewien problem, choćby ze względu na wielkość pomieszczeń, w których zimują. Przed wstawieniem do zimowej kwatery pędy ołownika czy psianki skracamy o 1/3 długości. Rośliny te zimują w temp. 5-10ºC.
-zabezpieczamy donice
Rośliny zimujące na zewnątrz są narażone na przemarznięcie bryły korzeniowej. Zbyt mała ilość ziemi w donicy nie ochroni ich przed mrozem. Trzeba więc ustawić je na styropianie lub innym materiale izolującym, jak gruby karton. Poza tym boki pojemnika należy owinąć folią bąbelkową, agrowłókniną zimową lub kartonem. Na wierzchu podłoża warto ułożyć grubą warstwę kory ogrodniczej.

 

Sad:

– warunki w przechowalni

Na przechowalnię owoców najbardziej nadają się piwnice. Dzięki zagłębieniu w ziemi utrzymuje się w nich stale niska temperatura. Można też wykorzystać ocieplone altanki lub inne pomieszczenia, w których temperatura nie spada poniżej zera w mroźne dni. Optymalne warunki do przechowywania owoców to temperatura około 4ºC. W tej temperaturze procesy życiowe owoców ulegają silnemu spowolnieniu. Bardzo ważna jest też wilgotność powietrza. Jeśli w przechowalni będzie za sucho, owoce będą znacznie bardziej narażone na wysychanie. Skórka zacznie się szybko marszczyć, a miąższ straci swą jędrność. W takim wypadku niezbędne będzie polewanie podłogi wodą lub wstawienie naczynia z wodą, aby mogła swobodnie parować. Optymalna wilgotność powietrza powinna wynosić około 90%. Dobrze, jeśli w przechowalni jest też ciemno. Pamiętajmy, że w owocach cały czas zachodzą procesy życiowe, a my je jedynie spowolniliśmy. Owoce nieustannie oddychają, zużywając tlen i produkując etylen oraz dwutlenek węgla. Etylen jest gazem, który przyspiesza dojrzewanie owoców. Jeśli wyczujemy charakterystyczną przyjemną woń dojrzewających jabłek, konieczne będzie wietrzenie pomieszczenia. Można też na stałe lekko uchylić okno. Skrzynki z owocami ustawiamy jedna na drugiej, ale w pewnej odległości od ścian, aby była zachowana cyrkulacja powietrza. Pierwszą skrzynkę dobrze jest ustawić na ażurowym stelażu lub zwykłych deskach, aby zapewnić dostęp powietrza od spodu.
– odmiany do długiego przechowywania
Do dłuższego przechowywania nadają się praktycznie owoce dwóch gatunków, a mianowicie jabłoni i gruszy. Jednak nie każda późno dojrzewająca odmiana będzie odpowiednia do kilkutygodniowego przechowywania. Część odmian ma naturalne skłonności do psucia się i przejrzewania. Na odmianie Melrose często występuje oparzelina powierzchniowa. Z kolei renety czy Boskoop mają z reguły szorstką skórkę bez woskowego nalotu, przez co owoce szybciej więdną. Ze wszystkich jabłoni uprawianych w ogrodach najlepszą odmianą do długiego przechowywania jest Idared. Owoce Idared bez większych problemów poleżą nawet do marca. Dość długo można także przechowywać odmianę Alwa. Nieco krócej przechowuje się odmiana Jonagold. Z grusz dobrze przechowuje się odmiana Konferencja. Z pozostałych odmian można polecić Paryżankę i Komisówkę.
-w czym przechowywać owoce
Najprostszym rozwiązaniem jest wykorzystanie plastikowych lub drewnianych skrzynek. Wykonane z plastiku skrzynki maja tę zaletę, że są trwałe i można je po każdym sezonie dobrze umyć. Zniszczymy w ten sposób przetrwalniki grzybów, które pozostały na ściankach po nadpsutych owocach. Na ściankach drewnianych skrzynek często pozostają resztki i dlatego mogą zagnieżdżać się na nich różne patogeny. Jeżeli będziemy przechowywali owoce w drewnianych skrzynkach, można je już wcześniej wstawić do ogrodu, aby się wysezonowały i „złapały” wilgoć. Zbyt suche drewno może powodować nadmierną transpirację owoców. Do typowej skrzynki można włożyć kilkanaście kilogramów jabłek. Zwykle skrzynki wypełnia się owocami w całości. Nie musimy przy tym obawiać się, że owoce się odgniotą.

 

Warzywnik:

– jesień nie tylko porą zbiorów

W październiku, prócz zbioru warzyw kapustnych i korzeniowych czy rzepowatych, możemy zająć się również sadzeniem. Do połowy miesiąca należy wysadzić do gruntu rozsadę sałaty zimującej w gruncie, cebulę dymkę czy szalotkę, a także czosnek z przeznaczeniem na zbiór wczesny. Przełom października i listopada jest okresem, w którym możemy wysiewać wczesne odmiany marchwi czy pietruszki. Wysiane nasiona powinny jedynie napęcznieć przed nadejściem zimy, dlatego termin musi być dostosowany do warunków atmosferycznych. Jesienno-zimowe miesiące są również dobrą porą na pędzenie warzyw. Pędzenie umożliwia nam spożywanie świeżych zielonych warzyw w okresie zwiększonego zapotrzebowania na witaminy. Do pędzenia nadają się takie warzywa jak cykoria sałatowa, szczypiorek, cebula, pietruszka korzeniowa i naciowa oraz seler korzeniowy, naciowy lub listkowy.
– późne poplony i przedzimowe siewy
Jeszcze w październiku możemy sadzić rozsadę sałaty zimowej lub endywii, a także pietruszki naciowej. Część roślin można od razu przykryć cienką agrowłókniną, by sukcesywnie, do późnej jesieni, móc cieszyć się świeżą zieleniną. Jeśli natomiast chcemy uzyskać wcześniejszy zbiór wiosenny, rośliny pozostawione na przezimowanie należy sadzić później, do połowy miesiąca. Ich okrywanie zimową agrowłókniną powinno mieć miejsce w połowie listopada lub później, przed nadejściem mrozów. Pod koniec miesiąca lub na początku listopada możemy wysiewać pietruszkę lub marchew, stosując tzw. siew przedzimowy, który może być prowadzony na glebach lekkich, niezaskorupiających się wiosną. Termin siewu powinien być tak dobrany, by nasiona nie zdążyły skiełkować przed nadejściem mrozów, w przeciwnym razie nie przetrwają zimy. Możemy także wysadzić cebulę dymkę lub czosnek, pamiętając, by sadzić je głębiej niż wiosną.
– nawożenie gleby
Obornik stosujemy jesienią, co trzy-cztery lata, w ilości 2-4 kg/m2, podobnie jak kompost (4-6 kg/ m2). Możemy również zastosować obornik lub kurzak granulowany. Organiczne nawożenie poprawia strukturę gleby i zasila ją także w mikroelementy. Nawozy mineralne fosforowe i potasowe wysiewamy zgodnie z planem zagospodarowania działki na przyszły rok – dokładne ilości należy ustalić na podstawie analizy gleby. Gleby kwaśne należy zwapnować (po dwóch-trzech tygodniach, jeśli wcześniej zastosowano nawozy fosforowe). Ustalając dawkę nawozów mineralnych, należy wziąć pod uwagę wymagania roślin oraz procentową zawartość substancji mineralnych zawartych w nawozie. Ilość nawozu wyliczamy wg wzoru: dawka nawozu w kg = dawka czystego składnika x 100/zawartość składnika w nawozie.
– jesienne zapasy
Zebrane warzywa muszą być przechowywane w optymalnych warunkach. Warzywa trwałe (korzeniowe, por, kapusta głowiasta) można przechowywać od 3 do 12 miesięcy w pomieszczeniach o temperaturze 0-3ºC i dość wysokiej wilgotności powietrza. Cebula i czosnek powinny być przechowywane w miejscach suchych i przewiewnych o niskiej wilgotności powietrza. Warzywa kapustne, dyniowate oraz psiankowate zaliczane do warzyw średnio trwałych, mogą być składowane w optymalnych warunkach przez okres kilku tygodni do kilku miesięcy. Cukinie, melony oraz oberżyna, papryka i pomidory powinny być przechowywane w temperaturach od 4 do 10 lub 12ºC. Dobrze przechowują się warzywa odmian późnych, uprawiane na glebach lżejszych, nieprzenawożone azotem, a zasilone odpowiednią ilością fosforu i potasu.